شورای عالی خاک ضرورتی برای سیاستگذاری کلان

خاک منبع عظیم و ثروت گرانقدری است که بسیاری از مسائل حیاتی و نیازهای ضروری انسان و جامعه به آن وابسته است، بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی بشر و درصد قابل توجهی از پوشاک و سایر مایحتاج جمعیت رو به رشد انسان در بستر خاک تولید و تأمین می‌شود این در حالی است که بشر با اقداماتی که در راستای توسعه و زندگی راحت تر انجام می دهد باعث آلودگی و نابودی خاک شده است.

تاکنون یک سوم از خاک کره زمین بر اثر توسعه ناپایدار فعالیت‌های انسانی نابود شده است، با توجه به پیش‌بینی افزایش جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به ۹ میلیارد نفر، آلودگی خاک به یک تهدید جهانی تبدیل خواهد شد.

پیشینیان ما نیز از اهمیت خاک غافل نبودند چه بسا در قرون گذشته به آن احترام می­گذاشتند، سعدی علیه الرحمه می‌فرماید:

بنی آدم سرشت از خاک دارد              اگر خاکی نباشد آدمی نیست

فائو شعار روز جهانی خاک را «خاک سرآغاز غذا» تعیین کرده است و برگزاری این روز برای همگرایی بین نهادها و افزایش سطح فرهنگ صیانت و مدیریت خاک است.

کشور عزیزمان ایران با وسعت 165 میلیون هکتار، اگر چه از نظر قابلیت‌های کشاورزی و ظرفیت تولید غذا از منابع خاک کشوری غنی است، ولی کمتر از 10 درصد از این  اراضی قابل کشت است.

حدود ۱۳ میلیون هکتار  از این اراضی قابل کشت با محدودیت منابع آبی مواجه است لذا باید نیاز غذایی مردم را از همین منابع خاک محدود تهیه کنیم.

هشت میلیون هکتار دیگر از اراضی با قابلیت کشاورزی کشور تحت کشت آبی است که 90 درصد تولید کشاورزی ما از همین اراضی آبی تامین می‌شود.

آمار منتشر شده توسط محققان داخلی نشان می‌دهد که میزان فرسایش خاک در کشور بین دو تا چهار میلیارد تُن در سال تخمین زده می‌شود در واقع سالانه عددی حدود ۲۸ میلیارد دلار از ثروت این کشور از دست می رود.

برای حفاظت از خاک، موضوعاتی نظیر اجرای قانون، اعمال حاکمیت، جرم‌انگاری و مشارکت مردمی مطرح است و در راستای تأمین امنیت غذایی برای نسل آینده، مشارکت آحاد مردم در مراقبت از خاک ضروری است و تحقق این مهم نیز به فرهنگ‌سازی به ویژه از طریق رسانه‌های جمعی و کمک آموزش و پرورش نیاز دارد.

ایجاد شورای عالی خاک برای سیاستگذاری کلان نیز یکی از خلاءهای موجود است که امسال در دستورکار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است.

توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، کشت گیاهان مرتعی در دامنه‌های تخریب شده، احیای اراضی جنگلی تخریب شده و اعمال قوانین بازدارنده در توسعه ویلاسازی، قطع درختان و معدن‌کاوی نمونه‌ای از گام‌های مؤثری است که می‌توان در راستای حفظ منابع خاک کشور برداشت.